Η ελληνικότητα της γλώσσας των βλάχων

 

Είναι γνωστό από πλήθος μελέτες, πως το λατινόφωνο ιδίωμα των Βλάχων χρονολογείται από τον 3ο αι. π.Χ. Αντίθετα στην Δακία (παλιά ονομασία της Ρουμανίας), η Λατινική διαδόθηκε 5 αιώνες μετά, δηλαδή στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. Μάλιστα οι Ρουμάνοι έχασαν τελείως την μητρική τους γλώσσα, την Δακική δηλαδή, σε αντίθεση με τους Έλληνες που διατήρησαν την Ελληνική γλώσσα ως κύρια, και τα βλάχικα ήταν μία δευτερεύουσα γλώσσα σε ενδοοικογενειακό και μόνο επίπεδο.
Πλέον είναι κοινός τόπος ότι οι ομοιότητες στις δύο γλώσσες οφείλονται σε άνοδο λατινόφωνων από το νότο προς τον Βορρά (τη σημερινή Ρουμανία), κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και όχι το αντίθετο. «Βλάχοι λατινόφωνοι δεν κατέρχονται αλλά ανέρχονται στη Δακία».
Η βλάχικη ως επί το πλείστον παραμένει προφορική. Οι Βλάχοι την χρησιμοποιούσαν ενδο-οικογενειακά σε κλειστό κοινωνικό κύκλο. Ενώ άλλες λατινογενείς γλώσσες έχουν γραπτά μνημεία από τον 9ο ή 10ο αιώνα (ισπανική, πορτογαλική), οι Βλάχοι την γλώσσα τους την χρησιμοποίησαν για προφορική μόνο συνεννόηση, χωρίς να γραφεί τίποτε σε αυτήν. Επίσης να είναι σαφές πως μία και ενιαία βλάχικη γλώσσα δεν υπάρχει. Αυτό που υπάρχει είναι αρκετές βλάχικες διάλεκτοι ανάλογα την προέλευση των βλάχων (π.χ. Αρβανιτόβλαχοι, Περιβολιώτες, Γραμμουστιάνοι κλπ), και τις επιρροές που αυτοί είχαν από γειτονικούς λαούς.

Απόπειρες να γραφεί έχουν γίνει αρκετές, κάνοντας χρήση είτε του λατινικού είτε του ελληνικού αλφαβήτου αυτές όμως από λόγιους, γλωσσολόγους και λεξικογράφους.
Ενδεικτικά:
Ο λόγιος Θεόδωρος Αναστασίου Καββαλιώτης εξέδωσε το 1770 στη Βενετία την "Πρωτοπειρία", ένα εγχειρίδιο με προσευχές, γνωμικά, διηγήματα και καταχωρημένες 1.170 λέξεις σε τρεις κάθετες στήλες, στην νεοελληνική, βλάχικη και αλβανική.
Το 1802 ο Δανιήλ Μοσχοπολίτης εκδίδει την "Εισαγωγική Διδασκαλία", ένα τετράγλωσσο λεξικό «της ελληνικής, της εν Μοισία βλάχικης, της βουλγαρικής, και της αλβανιτικής». Ακολούθησε η γραμματική της Βλάχικης γλώσσας, του Μ. Μπογιατζή, η οποία τυπώθηκε το 1813 στη Βιέννη (ο οποίος πρότεινε το λατινικό αλφάβητο).
Το «Ετυμολογικόν Λεξικόν της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης» του Κ. Νικολαΐδη (Αθήναι 1909), περιλαμβάνει 6.657 λέξεις εκ των οποίων οι 3.560 έχουν ελληνική προέλευση καταγωγή από αρχαίες ελληνικές λέξεις, είτε μακεδονικές, είτε μυκηναϊκές, είτε δωρικές, δηλαδή σε ένα ποσοστό πάνω από 52%, (μάλιστα τα βλάχικα είναι το δεύτερο μετά το τσακωνικό ιδίωμα στην χρήση ¨καθαρών¨ δωρικών λέξεων), 2.605 λέξεις λατινική, 185 λέξεις σλάβικη, 150 αλβανική και οι υπόλοιπες 157 άγνωστη. Μάλιστα σε πολλές από τις ελληνογενείς λέξεις η ετυμολογία ανάγεται στους πρωτο-αρχαιοελληνικούς και ομηρικούς χρόνους. Νομίζω πως είναι σαφές πως αυτό το 52% μας δίνει μία καθαρή εικόνα του τόπου γεννήσεως μιας γλώσσας αλλά και των ανθρώπων οι οποίοι την μιλούσαν. Γνωστό το παράδειγμα της λέξεως «όϊα» η οποία σημαίνει πρόβατο, όπως δηλαδή ακριβώς έλεγαν το πρόβατο οι αρχαίοι Έλληνες και στους ομηρικούς χρόνους.
Παραθέτω εδώ έναν πίνακα με μερικές μόνο από τις λέξεις οι οποίες έχουν αρχαιοελληνική (μυκηναϊκή και ομηρική) προέλευση.


πηγή: www.eranistis.gr